Dat is een definitie van ‘executieve functies’. Een moeilijk woord voor eigenschappen die je nodig hebt om een taak tot een goed eind te brengen, van ‘willen naar doen’. Het gaat om eigenschappen die iedereen wel heeft, maar die niet bij iedereen hetzelfde ontwikkeld zijn.
Als je bijvoorbeeld gaat koken moet je nadenken over materialen en ingrediënten, de tijd die het kost en hoe laat je maaltijd klaar moet zijn. Je wilt ook dat het lekker is en goed op tafel komt. Erbij blijven dus
.
Hoe werkt dat?
Voor een taak als koken zijn nogal wat executieve functies nodig. Hoger denkvermogen waardoor je in staat bent om dingen te plannen, in gang te zetten, vol te houden en af te maken. Een aantal voorbeelden:
Plannen en prioriteren is een belangrijke bij koken, maar ook bij andere taken in huis of bij schoolwerk. Wat is een handige volgorde. Wat moet eerst en wat kan daarna? Wat is urgent en wat kan nog even wachten?
Ben jij steeds je (keuken)gereedschap kwijt, je handleiding of de ingrediënten? Dan is organiseren niet jouw sterkste kant. Je hebt geen vaste plek voor dingen of je bent slordig met het terugleggen. Lastig is dat! Het kan je zo helpen om kasten en lades beter te ordenen en te organiseren. Het scheelt veel tijd.
Een andere belangrijke functie is timemanagement, oftewel gevoel voor tijd. Je moet weten hoe lang iets duurt en hoeveel tijd je hebt. Als je weinig tijd hebt, moet je je plannen misschien omgooien. Heb je geen idee van tijd, dan is de kans aanwezig dat je vaak te laat komt of iets te laat af hebt.
Zie je er tegenop om te starten of stel je het steeds uit, dan is je taakinitiatie misschien niet zo sterk. Sommige mensen plannen van alles en dromen volop, maar als het op beginnen aankomt gebeurt er niets. Dat is jammer en niet productief. En als je wilt koken betekent het: geen eten of veel te laat.
Beginnen en afmaken
Doelgericht gedrag helpt je om nadat je bent gestart met een taak, deze ook af te maken. Als je de aardappelen hebt geschild, die ook op het gas zetten. Als je begonnen bent met de afwas die ook af te maken. Dus ook doorgaan als je geen zin meer hebt of als het tegenzit. Heb jij veel onafgemaakte projectjes in huis? Grote kans dat doelgericht gedrag een zwakke plek is.
Word je snel boos of gefrustreerd als iemand iets tegen je zegt? Gooi je de boel erbij neer als een ander zich met je bemoeit? Dan is je emotieregulatie mogelijk een moeilijk punt voor je. Je omgeving heeft dan grote invloed op wat jij doet en hoe jij je voelt.
Ben je tijdens het koken steeds afgeleid door je telefoon, de tv, je kinderen, of wat dan ook? Dan is de kans dat je maaltijd aanbrandt, je iets vergeet of alles overgaar is vrij groot. Je focust je niet op je taak, waardoor je met heel veel bezig bent, behalve met dat wat nodig is. Dit is niet goed voor het eindresultaat.
Meer weten? Dan kun je ook dit interessante filmpje kijken op YouTube. Het duurt 11.39 minuten.
In principe geldt dit voor iedereen. Ikzelf ben bijvoorbeeld snel afgeleid en heb soms even een andere persoon om aan iets (moeilijks) te beginnen. Jij hebt bijvoorbeeld moeite om vol te houden of om niet gefrustreerd af te haken.
Het goede nieuws is dat je je executieve functies wel kunt ontwikkelen of strategieën kunt bedenken om slimmer met je zwakkere executieve functies om te gaan. Zie hiervoor ook het bovengenoemde filmpje.
Problemen
Hoe ziet het eruit als je minder ontwikkelde executieve functies hebt?
- Spullen zijn kwijt omdat er geen vaste plek voor is, of niet worden teruggelegd
- Op verschillende plekken in huis liggen ‘projecten’ te wachten op afronding
- Er gaat veel tijd verloren met relatief onbelangrijke zaken
- Het huishouden is rommelig en er is geen structuur
- Door gebrek tijd ben je vaak te laat of kom je niet aan dingen toe
- Je hebt het altijd druk, maar achteraf blijkt er niet zoveel uit je handen te komen
Er kan ook sprake zijn van goed ontwikkelde executieve functies, die echter door moeilijke gebeurtenissen in het leven tijdelijk niet uit de verf komen. Je wordt afgeleid door alle zorgen, je hebt minder energie of je prioriteiten liggen tijdelijk ergens anders. Dat kan.
Persoonlijke benadering
Je begrijpt dat iedere vorm van wanorde of rommel een andere oorzaak kan hebben. De een is geholpen met een goed systeem om alles op te bergen. De ander met het beperken van alle afleiders of met hulp bij het plannen. Als je weet waar je zwakkere kanten zitten, kun je er rekening mee houden. Dan besef je ook hoe het komt dat dingen soms niet lukken.
Zit je hoofd vol met gedachten, zorgen, drukte en rommel? Dan is het waarschijnlijk tijd om orde op zaken te stellen. Dat kost tijd, soms meer dan je denkt, maar het kan. Je kunt er zelf mee aan de gang, maar ik gok dat je dat al eens eerder hebt geprobeerd. Ik help je te ontdekken wat je sterke en minder sterke kanten zijn en hoe je daar aan kunt werken. Bel (06-21442975) of mail me voor een gesprek.
Je leven kan heel anders worden.
Misschien vind je dit artikel ook interessant: voortaan kom ik op tijd!
